Hakkında birçok şey yazılıyor çiziliyor ve konuşuluyor. Hatta her geçen gün günlük hayatımızdaki etki alanı genişliyor. Yapay zekadan bahsediyorum. Şu an için insan hayatını kolaylaştırması ve pratik bir yaşam seçeneği sunması ile ön plana çıkan yapay zekadan. Elbette şu an için dememin bir gerekçesi var. Bunu kısa bir hikaye ile ilişkilendireceğim.

Çöldeki deve dikenli bitkileri çok sever hatta o kadar sever ki yedikçe bitki ağızında daha lezzetli ve sulu bir tat bırakır; bu durum daha fazla bitki yemek istemesine yol açar ve bir süre sonra deve hayatını kaybeder. Sebebi ilginçtir; bitkinin dikeni, devenin ağzına battıkça devenin ağzı kanar ancak deve bu lezzeti perçinleyen durumdan habersiz bitkiyi afiyetle yemeyi sürdürür. Bir süre sonra da deve kan kaybından ölür. Devenin en büyük şanssızlığı hayatını kendi eliyle bitirdiğini fark edememesidir.

Hikaye ile bağlantı kuracağım konu başlığına dönelim. Yapay zekanın şu an için insan hayatını kolaylaştırması ve pratik bir yaşam seçeneği sunması ile ön plana çıktığını vurgulamıştım. Ancak insanlar yapay zekayı ‘’sadece’’ bu amaca koşullanarak bir hizmetkar gibi kullanmayı sürdürdükçe kendi zekaları makine karşısında körelecek ve makine ile rekabet edemeyecek duruma gelmiş olacak. Bakınız yapay zeka teknolojileri gelecekte insanların bedeniyle çalıştığı tüm işlere zaten ambargo koymaya aday. Bir tarla işçisi, kasiyer, fabrika işçisi, birbirini tekrar eden yani yenilik ve yaratıcılık gerektirmeyen ve beden gücüyle yapılan tüm meslek gruplarını düşünün. Bunların tamamını robotlar yapabilecek. Bu durumda insan gücüne ihtiyaç kalmadığında insan, zekası, üretkenliği, yaratıcılığı ile ön plana çıkacak. Yapay zekaya teslim olmuş insana değil, yapay zekayı yöneterek üreten insanlar herkesin tercih ettiği insanlar olacak. Bu ifadeleri destekleyen bir araştırmayı sizlerle paylaşmak isterim.

MIT araştırmasında 54 öğrenci 4 ay boyunca 3 grupta inceleniyor. Chatgpt kullananlar, arama motoru kullananlar ve hiçbir şey kullanmayanlar.

İlgili araştırma sonucuna göre hiçbir araç kullanmayan grubun beyin bağlantıları güçlü iken, sadece yapay zeka kullanan grupta bu bağlantılar %55’e kadar zayıflamış.

Sadece yapay zeka kullanan grup yazdıklarını hatırlamakta zorlanırken, hiçbir araç kullanmayan grubun eleştirel düşünme becerisi yüksek çıkmış.

Yapay zeka kullanımı kısa vadede kolaylık olsa da uzun vadede bilişsel derinlikte azalmaya yol açmış. Yani bu durum olaylara farklı açıdan bakamayan, neden, niçin, evet ya da hayır ifadelerini mantıksal bağlamda kendi cümleleri ile savunamayan çocukların türemesine sebep oluyor denilebilir. Yani ezberci eğitime yeni askerler yetişiyor.

Hocam o halde yapay zekadan çocuklar uzak mı durmalı? Hayır, yapay zeka insan zekası ile iş birliği içinde dengeli kullanılırsa bu durum insan zekasının da büyüme ve gelişimine katkı sağlar. Bu bilinç çocuklara aşılanırsa üniversite sıralarına gelen çocuklar da etik dışı eylem içerisinde bulunmadan ödev ve projelerini de yapay zekaya yaptırmaya tenezzül etmez.

Çöldeki devenin en büyük şanssızlığı hayatını bitiren eylemin farkında olmamasıydı. Biz insanlar olarak zihnimizi körelten belki de bu sebeple gelecekte ‘’iş gücünden tasarruf edilen çalışanlar listesi’'nde bulunmayanlar olabilmenin farkındayız. O halde hazırlığımızı ve alışkanlıklarımızı bugünden itibaren gözden geçirmeliyiz. Sizce de öyle değil mi?

Kaynak:

www.linkedin.com/in/mehmet-haklidir/